رکورد جدید سرمایه‌گذاری جهانی در فناوری‌های خورشیدی؛ ۵۵۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴
بر اساس گزارش جدید «آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر» (IRENA )، میزان سرمایه‌گذاری جهانی در فناوری‌های خورشیدی در سال ۲۰۲۴ با رسیدن به ۵۵۴ میلیارد دلار رکورد تاریخی جدیدی را ثبت کرده است. این میزان سرمایه‌گذاری، تنها بخشی از روند شتابان توسعه انرژی‌های پاک در جهان است، اما خورشیدی اکنون تنها فناوری تجدیدپذیری است که سطح سرمایه‌گذاری آن به میانگین سالانه موردنیاز برای دستیابی به سناریوی ۱.۵ درجه سانتی‌گراد تا سال ۲۰۳۰ نزدیک شده است.
سهم ۶۹ درصدی خورشیدی از کل سرمایه‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر
در سال ۲۰۲۴ مجموعاً ۸۰۷ میلیارد دلار سرمایه به فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر اختصاص یافت که ۶۹ درصد این رقم به فناوری‌های خورشیدی مربوط می‌شود. طبق گزارش IRENA، این رشد چشمگیر عمدتاً تحت تأثیر سیاست‌های حمایتی، توسعه پروژه‌های نیروگاهی بزرگ، و کاهش هزینه تجهیزات خورشیدی در مقیاس‌های کوچک و بزرگ بوده است.
افزایش ۴۹ درصدی نسبت به میانگین سال‌های قبل، جایگاه خورشیدی را به‌عنوان پیشران اصلی گذار انرژی در سال ۲۰۲۴ تثبیت کرده است.
پیشتازی چین، اروپا و آمریکا در سرمایه‌گذاری خورشیدی
بر اساس این گزارش، چین، اروپا و ایالات متحده نزدیک به ۷۰ درصد از سرمایه‌گذاری جهانی در فناوری‌های خورشیدی در سال ۲۰۲۴ را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین کشورهای برزیل، هند، پاکستان و آفریقای جنوبی نیز رشد قابل‌توجهی در سرمایه‌گذاری‌های خورشیدی داشته‌اند و انتظار می‌رود سهم آن‌ها در سال‌های آینده افزایش یابد.
چالش‌های پیش‌ِ‌روی توسعه خورشیدی در جهان
اگرچه IRENA رشد سرمایه‌گذاری را مثبت ارزیابی می‌کند، اما در عین حال به مجموعه‌ای از چالش‌های مهم اشاره دارد که می‌تواند سرعت این پیشرفت را کاهش دهد، از جمله:
- تغییرات در زنجیره تأمین جهانی
- عدم قطعیت‌های تجاری و تعرفه‌ای
- شرایط اقتصاد کلان و نوسانات بازار
- تحولات ژئوپلیتیک
در این گزارش تأکید شده است که برای حفظ این روند رو به رشد، توسعه مدل‌های جدید کسب‌وکار، افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی انرژی و سیاست‌گذاری‌های حمایتی ضروری است.
افت سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین و کارخانه‌های خورشیدی
سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین انرژی‌های تجدیدپذیر در سال گذشته با ۲۱ درصد کاهش به ۱۰۲ میلیارد دلار رسید.
بخش عمده این کاهش به دلیل افت ۷۲ درصدی سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های تولید تجهیزات خورشیدی بوده است، چرا که بازار جهانی با مازاد ظرفیت تولید روبه‌رو است و همچنین موانع تجاری جدید در کشورهای مختلف اعمال شده است.
در مقابل، سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های تولید باتری رشد قابل توجهی داشته و به ۷۴.۵ میلیارد دلار رسیده است. چین به‌تنهایی ۸۴ درصد این سرمایه‌گذاری‌ها را در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به خود اختصاص داده است.
روندهای سرمایه‌گذاری در سال‌های آینده
پیش‌بینی IRENA نشان می‌دهد که مجموع سرمایه‌گذاری در تولید تجهیزات خورشیدی، بادی، باتری و هیدروژن در سال ۲۰۲۵ به ۱۲۳ میلیارد دلار خواهد رسید، اما احتمال افت دوباره در سال ۲۰۲۶ وجود دارد.
این گزارش همچنین اعلام می‌کند که سرمایه‌گذاری جهانی در فناوری‌های گذار انرژی در سال ۲۰۲۴ به ۲.۴ تریلیون دلار رسیده که رشدی ۹ درصدی نسبت به سال گذشته داشته است. پس از انرژی‌های تجدیدپذیر، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری مربوط به:
-
خودروهای برقی: ۷۶۳ میلیارد دلار
-
شبکه‌های برق: ۳۵۹ میلیارد دلار
-
هیدروژن سبز: ۳۴۶ میلیارد دلار
-
ذخیره‌سازهای باتری: ۵۴ میلیارد دلار
-
زیرساخت شارژ خودرو برقی: ۳۹ میلیارد دلار
همچنین مجموع سرمایه‌گذاری در تجدیدپذیرها، شبکه‌ها و ذخیره‌سازها به ۱.۱۹ تریلیون دلار رسیده که از ۱.۱۳ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی فراتر رفته است.
لزوم افزایش سرمایه‌گذاری‌های کم‌هزینه و تأمین مالی توسعه‌ای
یکی از نکات کلیدی گزارش، تحلیل روش‌های تأمین مالی پروژه‌های تجدیدپذیر است. بر اساس آمار، ۴۸.۴ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌ها به شکل وام با نرخ بازار انجام شده و نیمی نیز از طریق سرمایه‌گذاری سهام تأمین شده است. تنها ۱.۶ درصد سرمایه‌گذاری‌ها شامل وام‌های کم‌بهره یا کمک‌های بلاعوض بوده است.
IRENA تأکید می‌کند که برای حفظ سرعت گذار انرژی، باید منابع مالی توسعه‌ای، وام‌های کم‌هزینه و ابزارهای کاهش ریسک گسترش یابد تا کشورهای در حال توسعه از روند جهانی عقب نمانند.
منبع خبر: Global Landscape of Energy Transition Finance 2025